Διευθυντές Σχολείων: Να «κρίνονται» ή να κληρώνονται;

Του Θανάση Νάστα, Διευθυντή 1^ου Λυκείου Τρικάλων

Το Δημόσιο Σχολείο από συστάσεως του ελληνικού κράτους πάσχει νόσον ανίατον ως προς την επιλογή στελεχών διοίκησης. Αυτό έχει οδυνηρές έως διαλυτικές επιπτώσεις στην ευρυθμία των σχολείων.

Ουδέποτε η πολιτεία φρόντισε, έστω και ελάχιστα, να προετοιμάσει στελέχη, που θα διευθύνουν με επάρκεια τα γυμνάσια και λύκεια της χώρας,

αν και κάθε υπουργός παιδείας σαν από υποχρέωση κάνει τη δική του μεταρρύθμιση, που απλώς αναπαράγει το έλλειμμα διευθυντικής επάρκειας. Αν δε συνυπολογιστούν τα συνδικαλιστικά τερτίπια οι προσωπικές εμπάθειες και οι ωμές κομματικές παρεμβάσεις στη διαδικασία επιλογής διευθυντών, τότε γίνεται πλήρως αντιληπτό γιατί αρκετοί διευθυντές σχολείων συνήθως απλώς παρίστανται στο χώρο ευθύνης τους λαϊκίζοντας και ελάχιστα διευθύνοντας. Τεκμήριο αυτής της αφασικής κατάστασης, που κανένα αρμόδιο δε ενοχλεί, είναι το ότι δεν εφαρμόζονται αρκετά από τα αυτονόητα της σχολικής νομοθεσίας, για να μη δυσαρεστηθούν οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές και οι γονείς.

Η κακοφορμισμένη κατάσταση, αν και είναι παγκοίνως γνωστή, κρύβεται κάτω από το χαλί και δεν αντιμετωπίζεται για τον απλούστατο λόγο ότι παρά τις τυμπανοκρουσίες περί δημοσίου σχολείου τόσο η πολιτεία όσο και η κοινωνία δε νοιάζονται για ένα δημόσιο σχολείο ποιοτικών προδιαγραφών. Αυτό το ισχυρίζομαι με απόλυτη βεβαιότητα, διότι, αν υπήρχε ενδιαφέρον η κοινωνία θα απαιτούσε και η πολιτεία θα εφάρμοζε δύο παγκοσμίως εφαρμοζόμενες παραμέτρους: α. Δημιουργία στελεχών διεύθυνσης σχολείων. β.Αξιολόγηση διευθυντών ανά τακτά διαστήματα, για να πιστοποιείται αν διευθύνουν επαρκώς ή ανεπαρκέστατα. Δυστυχώς δε γίνεται το πρώτο,διότι δήθεν δεν είναι εύκολο και στοιχίζει οικονομικά, δε γίνεται όμως και το δεύτερο εξαιτίας άκρατου λαϊκισμού της πολιτείας και αφόρητης συνδικαλιστικής άρνησης. Ως φυσικό επακόλουθο αυτής της άρνησης προκύπτουν πολλά διαλυτικά φαινόμενα στη λειτουργία των σχολείων.

Τι σημαίνει όμως δημιουργία στελεχών διοίκησης, για να μην προκύπτουν ουρανοκατέβατοι και εν πολλοίς άσχετοι έως ακατάλληλοι διευθυντές σε κάθε επίπεδο; Όταν κάποιος δεν έχει την ικανότητα να διευθύνει τους εικοσιπέντε μαθητές ενός τμήματος, πώς είναι δυνατό να διευθύνει με ποιοτικούς όρους ένα σχολείο, όπου εμπλέκονται τριακόσιοι μαθητές, σαράντα διδάσκοντες και εξακόσιοι γονείς και κηδεμόνες; Επειδή αυτό δεν επιτυγχάνεται ούτε με την βοήθεια των Αγίων Πάντων, απαιτούνται τα εξής:

1. Καθιέρωση διαδικασίας εκπαίδευσης διευθυντών δημοσίων σχολείων με νομοθετημένες προϋποθέσεις για εγγραφή προς εκπαίδευση ενός χρόνου. Αυστηρή διαδικασία τελικής επιλογής όσων θα αποκτήσουν το δικαίωμα να διεκδικούν διεύθυνση σχολείου, διεύθυνση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης νομού και περιφέρειας.

2. Να μην επιλέγεται κάποιος για διευθυντής, αν δεν έχει εμπειρία υποδιευθυντή.

3. Όποιος ασκεί διεύθυνση θα πρέπει να αξιολογείται κατά τη διάρκεια της θητείας του στις βασικές παραμέτρους της λειτουργίας του σχολείου, ώστε στις επόμενες κρίσεις να υπάρχουν καταγεγραμμένα τεκμήρια της διοικητικής και παιδαγωγικής του επάρκειας ή ανεπάρκειας.

4. Ο θεσμός της συνέντευξης να πάψει να παράγει ρουσφετολογικά και γενικώς παθογενή αποτελέσματα.Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν καταργηθεί η μοριοδότησή της. Οι κρίνοντες να αποφαίνονται με ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ αν ο κρινόμενος διαθέτει συγκροτημένη προσωπικότητα. Στην περίπτωση της πλειοψηφίας του ΟΧΙ ο κρινόμενος διαγράφεται από τον πίνακα υποψηφίων διευθυντών.

5. Απορρίπτεται η υποψηφιότητα για διεύθυνση, αν δε συνυποβάλλεται αξιολογική έκθεση σχολικού συμβούλου, του διευθυντή του σχολείου, αν ο υποψήφιος δεν ασκεί καθήκοντα διευθυντή ή του διευθυντή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αν ασκεί καθήκοντα διευθυντή.

Δυστυχώς αυτά τα αυτονόητα σε κάθε ευνομούμενη χώρα είναι όνειρα θερινής νυκτός για το κατά Λευτέρη Παπαδόπουλο «κράτος της πλάκας», όπως το δικό μας. Και τότε θα διερωτηθεί κανείς πώς πιστοποιείται η διοικητική επάρκεια, όσων ορίζονται διευθυντές; Απλούστατα ΔΕΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ!!! Μα…Δεν έχει μα…Στην Ελλάδα ζούμε. Το υπουργείο παιδείας έχει βαφτίσει τα προσόντα επιστημονικής επάρκειας ως προσόντα διοικητικής επάρκειας και αγέρωχα διαλαλεί ότι επιλέγονται οι κατά τεκμήριο επαρκείς για τη διεύθυνση των σχολείων!

Με βάση αυτό το ελληνικής επινόησης τέχνασμα θεωρούνται προσόντα διοικητικής επάρκειας τα εξής: α.Δεύτερο πτυχίο, συνήθως θεολογικής σχολής και σπανίως κάποιας άλλης. β. Γνώση ξένης γλώσσας. γ.Μεταπτυχιακό. δ. Διδακτορικό. ε. Μετεκπαίδευση. Όλα τα ως άνω, ενώ είναι άκρως απαραίτητα για την επιλογή άξιων σχολικών συμβούλων, ούτε κατ’ ελάχιστο δεν αποτελούν τεκμήρια διοικητικής επάρκειας. Να μη λαμβάνονται καθόλου υπόψη; Θα ήταν παράλογο. Να συνεκτιμώνται ομαδικά με ένα ελάχιστο αριθμό μορίων. Ακόμη θεωρούνται προσόντα διοικητικής επάρκειας: α. Η θητεία διευθυντή. β. Η θητεία υποδιευθυντή. Και τα δύο όμως στην πράξη ακυρώνονται, αφού η πολιτεία δε φρόντισε να υπάρχουν αξιολογικές εκθέσεις του έργου τους με αποτέλεσμα και όποιος διέλυσε διοικητικά το σχολείο ευθύνης του να μοριοδοτείται με άριστα τέσσερα (4) μόρια. Τι απομένει λοιπόν για να πιστοποιηθεί η διοικητική επάρκεια; Η γνώση ηλεκτρονικού υπολογιστή και ΟΥΔΕΝ ΑΛΛΟ.

Και όμως το τρισμακάριο υπουργείο παιδείας διαχρονικά ανακοινώνει: Τέρμα η αναξιοκρατία! Ουδέν αναληθέστερο, όπως καταδεικνύεται από όσα προαναφέραμε. Με την υπάρχουσα διαδικασία πάει στράφι ο μόχθος των συμβουλίων επιλογής διευθυντών και το κυριότερο δεν παράγεται αξιόπιστο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα στις προηγούμενες κρίσεις διευθυντών σχολικών μονάδων δεν επιλέγει για διευθυντής, ούτε καν για αξιοπρεπή επιλαχούσα θέση ο μαθηματικός Γιάννης Γκατζογιάννης, ο πανάξιος υποδιευθυντής του 4^ουΛυκείου «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ», διότι δεν τα πήγε καλά στη συνέντευξη! Και όμως ο κ. Γκατζογιάννης θα μπορούσε να διευθύνει όχι μόνο ένα αλλά συγχρόνως τρία σχολεία. Τότε τι πρέπει να γίνει;

ΠΡΟΤΑΣΗ

Να αλλάξει ο υπάρχων νόμος επιλογής διευθυντών σύμφωνα με τα υπ’ αριθμ.1 έως 5 κριτήρια, που προαναφέραμε. Μέχρι να γίνει αυτό να υπάρχει συνέντευξη σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 4 κριτήριο και στη συνέχεια να ορίζονται οι διευθυντές με  κλήρωση. Είναι σίγουρο ότι όσοι ακατάλληλοι ορίζονται με την υπάρχουσα διαδικασία άλλοι τόσοι θα προκύψουν και με την κλήρωση. Ενδέχεται όμως να μην αντέχει ούτε ο θεός τόσο διοικητικό χάλι στα σχολεία, οπότε μπορεί να συνεργήσει να κληρωθούν μόνο άξιο