Οι "αιώνιοι" αναπληρωτές στην εκπαίδευση, το ΑΣΕΠ και η πραγματικότητα

*του Αλέξανδρου-Αριστοτέλη Κουπατσιάρη, αναπληρωτή δασκάλου

Βλέποντας τα επίσημα στοιχεία των αιτήσεων των εκπαιδευτικών για ένταξή τους στους πίνακες των αναπληρωτών για το σχολικό έτος 2014-15, το λιγότερο που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι ποιο μπορεί να είναι το μέλλον αυτών των ανθρώπων αλλά και συνολικά της εκπαίδευσης και της κοινωνίας. Έχουν λοιπόν καταθέσει περίπου 80.000 άνθρωποι, νέοι επιστήμονες, τα προσόντα τους για μια θέση στον ήλιο. Σε αυτούς δεν υπολογίζονται όλοι αυτοί που έχοντας χάσει κάθε ελπίδα ή για άλλους λόγους δεν καταθέτουν τις αιτήσεις τους για ένταξη στους ανωτέρω πίνακες.

Δυστυχώς όμως στη χώρα μας έχει πέσει το μισοσκόταδο εδώ και 5 χρόνια, με τις γνωστές συνέπειες όχι μόνο στην εκπαίδευση, αλλά σε όλα τα δημόσια αγαθά και συνολικά στην κοινωνία. Αναλυτικότερα επί των αριθμών των αιτήσεων στην πρωτοβάθμια έχουν καταθέσει αιτήσεις 9.945 νηπιαγωγοί και 10.391 δάσκαλοι, και στη δευτεροβάθμια 18.681 φιλόλογοι, 4.503 γυμναστές, 4.426 μαθηματικοί, 3.513 πληροφορικοί, 3.284 φιλόλογοι αγγλικής γλώσσας, 2.465 φυσικοί κ.α.

Πριν το 1998 υπήρχε η επετηρίδα, και σε αυτήν εγγραφόσουν και χρόνο με το χρόνο προχωρούσες θέσεις και, ω ναι, κάποια στιγμή έφτανε ο πολυπόθητος διορισμός. Μετά το 1998 δημιουργήθηκε το ΑΣΕΠ, ένας "αξιοκρατικός" διαγωνισμός που διόριζε τους "άριστους" κάθε δύο χρόνια που τελούνταν. 15 χρόνια μετά ας κάνουμε την παραδοχή ότι προκόψαμε. Μερικές αλήθειες όμως για το ΑΣΕΠ. Τότε είχαν μαζευτεί τόσοι πολλοί εκπαιδευτικοί στις αντίστοιχες λίστες αναμονής που αυτοί που ήταν ψηλά στις λίστες εργάζονταν, αυτοί που βρίσκονταν χαμηλά δεν είχαν καμιά ελπίδα. Ο ΑΣΕΠ έδωσε τη λύση(;) τσουβαλιάζοντας όλους μαζί, με τα επίσημα χείλη να υποστηρίζουν τότε ότι ας δώσουμε μια ευκαιρία στους νέους που περιμένουν και κάποια πιο ακραία, όπως οι παλιοί έχετε δουλέψει, ας εργαστεί και κανείς άλλος! Επίσης τότε άρχισαν να λειτουργούν τα ολοήμερα, ο ΣΕΠ, η Ολυμπιακή Παιδεία και βρέθηκαν και άλλες θέσεις. Αλήθεια τρίτη. Τα μεγάλα φροντιστήρια ή αυτά που δημιουργήθηκαν γι αυτό το σκοπό έπαιξαν και αυτά το ρόλο τους σε σημείο που οι περισσότεροι επιτυχόντες του ΑΣΕΠ να είχαν παρακολουθήσει οπωσδήποτε μαθήματα έναντι διδάκτρων. Βέβαια το σύστημα διορισμών που ίσχυε μέχρι το 2010 ήταν το 60%-40%. Δηλαδή ένα μεικτό σύστημα διορισμού είτε από επιτυχία στο ΑΣΕΠ είτε από την προϋπηρεσία. Για την ιστορία το 2008 έγινε ο τελευταίος ΑΣΕΠ. Φτάσαμε λοιπόν στην επετηρίδα του ΑΣΕΠ.

Και τώρα η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας θέτει το ζήτημα του ΑΣΕΠ και πάλι ως τη μεσσιανική λύση στο ζήτημα της τεράστιας αδιοριστίας και της στρατιάς των άνεργων εκπαιδευτικών. Η χρήση της λέξης στρατιάς γίνεται για συγκεκριμένο λόγο. Η πιο εύλογη ερώτηση είναι σε ποιον το θέτει. Στον εαυτό της; Εκτός κι αν ονομάσει τον ΑΣΕΠ που ευαγγελίζεται για το 2015, έχοντας ανακαλύψει τη χρονομηχανή, σαν να γίνεται το 2010. Δηλαδή εκεί που ο νόμος Διαμαντοπούλου 3848, κλείδωσε τους πίνακες της προϋπηρεσίας και δεν έκανε ποτέ ΑΣΕΠ, δεν διόρισε, παρά ελάχιστους, στην εκπαίδευση, κατάργησε το 60-40, και έχει "ομήρους" με τη μορφή μιας σύγχρονης δουλείας ανθρώπους να τρέχουν με το θεσμό του αναπληρωτή και του ωρομισθίου από άκρη σε άκρη στη χώρα καλύπτοντας εκπαιδευτικά κενά και προσφέροντας υπηρεσία στην πατρίδα.

Προτάσσει βέβαια στην πολύπαθη ελληνική κοινωνία και στους τόσους χιλιάδες ότι με τον ΑΣΕΠ θα λυθούν τα προβλήματα. Θα διοριστούν οι "άριστοι", πράγμα που προωθείται συστηματικά από πλευράς ΜΜΕ και υπουργείου για να ικανοποιήσει το λαϊκό αίσθημα. Δεν μας λέει όμως ποια είναι η εκπαιδευτική στρατηγική και πολιτική και ποιος ευθύνεται για τους 100.000 άνεργους νέους επιστήμονες; Και αν συνυπολογίσεις ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν οι ίδιοι οικογένεια ή προέρχονται από μια τετραμελή οικογένεια, οι αριθμοί γίνονται τρομακτικοί. Δηλαδήη κρίσιμη αυτή μάζα αποτελείται από περίπου μισό εκατομμύριο πολίτες. Δεν μας λέειποιοι είναι οι υπεύθυνοι που δεν έπραξαν και δεν πράττουν το ελάχιστο αυτονόητο να εκτιμούν σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο πλάνο τις εκπαιδευτικές ανάγκες της χώρας; Από τους εισακτέους στα Πανεπιστήμια και τις καθηγητικές σχολές μέχρι τα σχολεία, τα δυσπρόσιτα, τα κίνητρα κ.α. Δεν μας λέει ποιος είναι αυτός που ανάλογα με τα προσωπικά του βιώματα προτείνει κάθε φορά μια καινοτομία στην εκπαίδευση, κατά τη γνώμη του πάντα, τύπου διαδραστικών πινάκων, τύπου κοινωνικό σχολείο; Δεν μας λέει τι θα γίνουν αυτοί που επί σειρά ετών προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο κράτος; Και ακόμα κι αν η τρόικα και οι δανειστές έδειχναν μια κάποια ευαισθησία και έδιναν αύριο πιστώσεις για 10.000 διορισμούς, δεν μας απαντάει τι ακριβώς θα ικανοποιήσει και τι θα αλλάξει; Δεν μας λέει για την τεράστια ανεργία εκπαιδευτικών, τα υπολειτουργούντα σχολεία, την παραπαιδεία της δευτεροβάθμιας, τις ειδικότητες που καταργήθηκαν σε μια νύκτα στην τεχνική εκπαίδευση, τις εξευτελιστικές τιμές που δουλεύουν ιδιωτικά οι ειδικότητες κυρίως, τη συνεχή απόκτηση προσόντων με ξένες γλώσσες και υπολογιστές, τα δίδακτρα των μεταπτυχιακών, τη μαύρη εργασία στον ιδιωτικό τομέα, τα κακώς κείμενα των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, τις υπηρεσιακές μεταβολές που δεν δίνονται, τις αναξιοκρατικές αποσπάσεις και τόσα άλλα μικρά και μεγάλα εκπαιδευτικά προβλήματα, που δεν βιώνει μόνο ο εκπαιδευτικός που υπηρετεί ή δεν υπηρετεί στην εκπαίδευση αλλά και οι γύρω του.

Όλα αυτά, όμως, αποτελούν και μια ευκαιρία γιατί μπορούν να διαμορφώσουν εκείνες τις συνθήκες που μπορούν να μετουσιώσουν το δημοκρατικό και κοινωνικό αίτημα μια πλατιάς μάζας ανθρώπων που όχι μόνο είναι οι άμεσα θιγόμενοι, αλλά μπορούν να διαδραματίσουν τον αναγκαίο ιστορικό τους ρόλο στα ζητήματα της Παιδείας της πατρίδας μας. Είναι η στιγμή που ο καθένας πρέπει να δει τον εαυτό του ως ένα κομμάτι του συστήματος και αν επιθυμεί να αλλάξει το σύστημα οφείλει να αναλάβει και δράση. Οφείλει να πάρειξεκάθαρη θέση σε τρία ερωτήματα: τι έφταιξε χθες, τι συμβαίνει τώρα και ποιο είναι το σχέδιο για αύριο. Είναι το κομβικό σημείο που οι ομοσπονδίες και τα συνδικάτα των υπαλλήλων πρέπει να δυναμώσουν την εργατοϋπαλληλική τάξη με σχέδιο γειωμένο στην πραγματικότητα. Οι τόσες ενώσεις διορισμένων, αναπληρωτών, κλάδων και ειδικοτήτων οφείλουν να κάνουν μια παραδοχή. Ότι δεν αρκούν τα κλαδικά και επιμέρους ζητήματα μόνο, αλλά χρειάζεται συνολική τομή και μεταρρύθμιση. Χρειάζεται οι 100.000 νέοι επιστήμονες μαζί με το λαό να διατυπώσουν μια πρόταση για την οποία θα αγωνιστούν. Και δυστυχώς νίκη χωρίς αγώνα δεν έρχεται. Ούτε και αγώνας χωρίς θυσίες γίνεται. Πέρα και πάνω από το στενό βλέμμα του προσωπικού βολέματος-διορισμού, να αναζητήσουν τις δυνάμεις που θα εκπονήσουν το σχέδιο για την ανασυγκρότηση της οικονομίας και της κοινωνίας με πρωταρχικές τις δικές τους παραγωγικές δυνάμεις και θα μετατρέψουν τη χώρα της κρίσης σε χώρα που μπορεί να παρέχει τα βασικά αγαθά, ψωμί, δουλειά, υγεία, ασφάλεια, αισιοδοξία...με λίγα λόγια να πάρει πίσω τη χώρα!

Αυτή η στρατιά των 100.000 αδιόριστων μαζί με τους υπηρετούντες στην εκπαίδευση οφείλουν να κάνουν έστω το βήμα της συνειδητοποίησης των γεγονότων και της κατάστασης και να ακούσουν έναν Δάσκαλο, το Γληνό, που από τις τάξεις του ΕΑΜ είχε πει: "Ας κοιτάξει ο καθένας να βρει το γρηγορότερο τη θέση του..., εκεί που τον καλεί η φωνή της πατρίδας, η φωνή του λαού, η φωνή του χρέους".