ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

 

Στην προσχολική εκπαίδευση είναι πολλά και πολύπλευρα τα προβλήματα που εγείρονται από έλλειψη αναγνώρισης της βαθμίδας ως ισότιμης με τις υπόλοιπες. Πολλές φορές έχουν αναφερθεί προβλήματα όπως τα άθλια και ακατάλληλα κτίρια που στεγάζουν παιδιά 4-6 ετών. Η σημαντική έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής, η ελλιπής μέριμνα για ουσιαστική και με στοχοθεσία σε βάθος χρόνου επιμόρφωση, ο υποβαθμισμένος ρόλος της/του νηπιαγωγού που πολλές φορές συνδέεται η νοημοσύνη και η ικανότητα των εκπαιδευτικών με την ηλικιακή ομάδα που διδάσκουν και άλλα πολλά.

Τι γίνεται όμως όταν σε όλα αυτά προστεθεί και το θέμα της ειδικής αγωγής;
Για να μην παρεξηγηθούμε, η φοίτηση παιδιών με ειδικές ανάγκες στα τμήματα γενικής αγωγής, δεν υποστηρίζεται μόνο από την ελληνική νομοθεσία αλλά είναι κατοχυρωμένο δικαίωμα με τη Συνθήκη της Σαλαμάνκα το 1994, όπου αναφέρεται το δικαίωμα κάθε παιδιού να μπορεί να φοιτά στο σχολείο της γειτονιάς του εξασφαλίζοντάς του ίσες ευκαιρίες για συμμετοχή στην μάθηση. Σύμφωνα με αυτή τη Συνθήκη, αυτό που εμποδίζει τα παιδιά με ειδικές ανάγκες να φοιτήσουν στο γενικό σχολείο δεν είναι η όποια αναπηρία τους ή διαταραχή τους ή μαθησιακή τους δυσκολία αλλά το μη κατάλληλα δομημένο περιβάλλον.
Και επανερχόμαστε στην Ελληνική πραγματικότητα που έχει την τάση να αντιλαμβάνεται το σωστό, να το υιοθετεί και να το νομοθετεί με μια μικρή παράλειψη.. το κατάλληλα δομημένο περιβάλλον.
Ας δούμε λοιπόν τι ορίζεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως κατάλληλα δομημένο περιβάλλον. Καταρχάς κατάλληλα κτίρια έτσι διαμορφωμένα ώστε να εξυπηρετούν τις ανάγκες όλων των παιδιών (ράμπες, ειδικές λαβές, διαδρομές ειδικές για τυφλούς, ειδικές τουαλέτες, ειδικά σχεδιασμένος αύλειος χώρος και άλλα πολλά). Δεύτερον, εξειδικευμένο προσωπικό. Μάλιστα.. Εξειδικευμένο προσωπικό!! Ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, κοινωνικοί λειτουργοί. Τρίτον, υλικοτεχνική υποδομή, αυτό σημαίνει ειδικά προγράμματα για τη μάθηση μέσω ΤΠΕ, παιχνίδια αδρής κινητικότητας, παιχνίδια λεπτής κινητικότητας κ.α. Και τέλος, επιμόρφωση εκπαιδευτικών από το κράτος που είναι και ο αρμόδιος φορέας της ποιότητας της εκπαίδευσης στην Ελλάδα τουλάχιστον.
Τι από όλα αυτά συμβαίνει στα Ελληνικά νηπιαγωγεία; Τίποτα. Παρόλα αυτά έχουμε το εξής παράδοξο. Να φοιτούν παιδιά με ειδικές ανάγκες σε 25αρια τμήματα με μια εκπαιδευτικό και με όλα τα προαναφερθέντα προβλήματα που ακολουθούν την προσχολική εκπαίδευση χρόνια τώρα.
Στην προσχολική εκπαίδευση ουσιαστικά γίνεται η πρώτη ανίχνευση των παιδιών από πολύ υποψιασμένες εκπαιδευτικούς ή εκπαιδευτικούς που έχουν επενδύσει μερικές χιλιάδες ευρώ σε μεταπτυχιακά ή επιμορφώσεις. Έτσι εντοπίζονται τα παιδιά που μπορεί να εμφανίζουν μια συμπτωματολογία και χρήζουν περαιτέρω διάγνωσης. Συνήθως δαπανείται περίπου το μισό της σχολικής χρονιάς για να μπορέσουν οι γονείς να αποδεχτούν το γεγονός και να προχωρήσουν στην περαιτέρω διάγνωση. Μέχρι τότε, ο/η νηπιαγωγός προσφέρει έργο σε μια τάξη με 25 παιδιά παρόλο που υπάρχει νόμος που μιλάει για μείωση κατά αναλογία και περίπτωση, που όμως δεν εφαρμόζεται στα νηπιαγωγεία. Γιατί δεν εφαρμόζεται; Πρώτον διότι δεν υπάρχει η διάγνωση ( αφού ο εντοπισμός γίνεται σε αυτή την βαθμίδα), δεύτερον και όταν υπάρξει η διάγνωση στα μέσα της χρονιάς κανένας εκπαιδευτικός δεν μπορεί να προβεί στην εφαρμογή του νόμου καθώς δεν μπορεί να διώξει παιδιά στα μέσα της χρονιάς. Η περίπτωση βέβαια να πάρει κάποιο προνηπιακής και νηπιακής ηλικίας παιδί διάγνωση από τον επίσημο φορέα ΚΕΔΔΥ, είναι εξαιρετικά δύσκολο καθώς στην καλύτερη περίπτωση δεν προλαβαίνουν να δουν όλες τις περιπτώσεις και ιεραρχούν ανάγκες όπως παιδιά από προχωρημένες τάξεις του δημοτικού, του γυμνασίου και του λυκείου και στο τέλος του νηπιαγωγείου και στην χειρότερη, δεν έχουν προσωπικό για να κάνουν διάγνωση. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα ΚΕΔΔΥ ξεκινούν να λειτουργούν μετά τα Χριστούγεννα λόγω έλλειψης προσωπικού.
Αν αυτό λέγεται κατάλληλα δομημένο περιβάλλον, τότε, κάποιο λάθος έχουμε κάνει.
Δεν αρκεί να νομοθετούμε μια καλή ιδέα αλλά χρειάζεται και να υποστηριχτεί και στη βάση της. Η ειδική αγωγή στην προσχολική εκπαίδευση υποφέρει συνάμα με τη προσχολική εκπαίδευση καθώς και στις δύο περιπτώσεις στερούνται ενός βασικού δικαιώματος.. της ίδιας της εκπαίδευσης.. καθώς καταπατούνται βασικά δικαιώματα των παιδιών..

Εμείς διεκδικούμε τα αυτονόητα για όλα τα παιδιά. Να μπορούν όλα τα παιδιά να έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση.
• Να εξεταστεί με σοβαρότητα και άμεσα το κτιριακό πρόβλημα που παρουσιάζεται έντονα στην προσχολική και λειτουργεί ως τροχοπέδη στην προσβασιμότητα των παιδιών στα σχολεία
• Να λειτουργήσουν τμήματα ένταξης σε όλα τα νηπιαγωγεία. Το μέτρο αυτό είναι υψίστης σημασίας καθώς ο έγκαιρος εντοπισμός και η από νωρίς παρέμβαση εξασφαλίζουν την μέγιστη εξέλιξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες καθώς επίσης στα τμήματα ένταξης μπορούν να φοιτήσουν και παιδιά χωρίς κάποια διάγνωση ως υποστήριξη. Αυτό παρουσιάζεται ως πολύ θετικό καθώς οι γονείς αποφεύγουν την έγνοια του κοινωνικού στιγματισμού και συννενούν πολύ πιο εύκολα στην συμμετοχή των παιδιών τους στα τμήματα ένταξης
• Να υπάρχει κατάλληλη υλικοτεχνική υποστήριξη
• Διαμόρφωση του αυλειου χώρου με κατάλληλα παιχνίδια
• Συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για θέματα ειδικής εκπαίδευσης
• Ίδρυση σχολών γονέων στα σχολεία με ψυχολόγο και κοινωνική λειτουργό ώστε να βοηθηθεί και η ψυχολογική υποστήριξη των γονέων αλλά και η αποδοχή των παιδιών με ειδικές ανάγκες αλλά και των οικογενειών τους
• Λιγότερα παιδιά ανά εκπαιδευτικό ώστε να μπορεί να συντελείται ποιοτικότερη και ουσιαστικότερη δουλειά στα παιδιά
Τα παραπάνω αιτήματα δεν μπορούν να λογιστούν ως αιτήματα «ειδικής κατηγορίας», καθώς εξυπηρετούν τις ανάγκες όλων των παιδιών, με ή χωρίς ειδικές ανάγκες. Αποτελούν όμως αιτήματα μιας ποιοτικής εκπαίδευσης ανοιχτής σε προσβασιμότητα από όλα τα παιδιά.

Για την Ομάδα Νηπιαγωγών
Κατσαρή Γεωργία