Εκδηλωση ΓΑΚ Ευρυτανίας για τη Σμύρνη

                                     ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Δεν  είναι ασήμαντο  για την ατομική και κοινωνική ζωή ότι όλοι μας έχουμε  κάποια ιστορία από τους γονείς μέχρι τους προπάππους να θυμηθούμε και να διηγηθούμε: πώς έζησαν, κάτω από ποιες συνθήκες δημιούργησαν την οικογένειά τους, πώς και πού εργάστηκαν, ποια σημαντικά ιστορικά γεγονότα καθόρισαν τη ζωή τους.

Η τελευταία αυτή παράμετρος είναι ιδιαίτερα σημαντική. Είναι το κομβικό σημείο όπου η ιστορία εισβάλλει στην καθημερινότητα των ατόμων και την αλλάζει, την ανατρέπει, την βάζει σε καινούρια μονοπάτια. Και από την άλλη, ευρισκόμενα τα άτομα μες στη δίνη της ιστορίας, στροβιλίζονται πασχίζοντας να  αντιμετωπίσουν τα καινούρια δεδομένα που σημαδεύουν τη ζωή τους: όπως όταν υποχρεώνονται να αρχίσουν από την αρχή το νήμα της καθημερινότητας σ’ έναν άλλο τόπο, λιγότερο ή περισσότερο ξένο. Και όλος αυτός ο αγώνας γίνεται βίωμα και μνήμη που μεταδίδεται σαν κληρονομιά στους επιγόνους, αποτελώντας την μικρή και συνάμα μεγάλη ιστορία της οικογένειας και των ατόμων - μελών της. Αυτήν ίσως κάποτε αξίζει να την αφουγκραζόμαστε, ως προφορική ιστορία, για να επανέλθουμε στην αρχή: στην ιστορική κίνηση που προκάλεσε όλο αυτό το ρεύμα.

Αυτό ακριβώς ισχύει και για την εκδήλωση των ΓΑΚ – Αρχείων ν. Ευρυτανίας για να τιμήσουμε την επέτειο της μικρασιατικής καταστροφής, την οποία  η συλλογική συνείδηση βίωσε τουλάχιστον ως αδικία. Αλλά επιπλέον ως ιστορικό γεγονός αποτελεί σημείο αναφοράς στην πρόσφατη εθνική μας ιστορία, καθώς  οι συνέπειές της, στις πραγματικές και τις συμβολικές τους διαστάσεις, επηρέασαν καθοριστικά τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Είναι, όπως λέγεται, ορόσημο.

Ευλόγως θα αναρωτηθεί κανείς τι δουλειά έχει μια εκδήλωση για τα ιστορικά αυτά γεγονότα στο Καρπενήσι, πόλη που δεν συνδέεται άμεσα με τους Ρωμιούς πρόσφυγες. Ίσως φαίνεται ότι τόσο η μελέτη της  προσφυγικής ταυτότητας όσο και της μνήμης για την καταστροφή πρέπει να αφορούν φορείς και πόλεις που υποδέχτηκαν μεγάλο αριθμό προσφύγων και αναπτύχθηκαν χάρις σ΄ αυτούς ( Αθήνα, Βόλος, Καλαμάτα, Καβάλα ... )

Γιατί λοιπόν μια εκδήλωση στο Καρπενήσι; Πέρα από την ιστορική αξία και σημασία των γεγονότων για το γένος, το έθνος, το κράτος, την χώρα και την κοινωνία μας συνολικά, θεωρούμε ότι υπάρχουν υπόγειοι κρυφοί ιστορικοί δεσμοί της περιοχής μας (που ως γνωστόν ονομάστηκε Ευρυτανία με την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους) τόσο  με την Κωνσταντινούπολη όσο και με τη Μικρά Ασία.

Πρώτος δεσμός είναι η από αιώνων μετανάστευση Αγραφιωτών και Καρπενησιωτών στη Βασιλεύουσα και σε άλλα μέρη της Μ. Ασίας. Είναι άλλωστε γνωστό ότι ορισμένα χωριά της Ποταμιάς ονομάζονταν πολιτοχώρια.  Δεύτερος δεσμός , που τον παρουσιάζει ο κ. Κώστας Παπαδόπουλος, είναι οι ευρυτάνες στρατιώτες και αξιωματικοί ( Κονδύλης, Κατσιμήτρος κ.α.) που πολέμησαν στον πόλεμο αυτό.

Έχοντας κατά νου αυτά τα στοιχεία, σεβόμενοι την ανάγκη τόσων ανθρώπων που έγινε ιστορία και για να μην γίνει η ιστορία αυτή σιωπή, αδράξαμε μια ευκαιρία που μας πρόσφερε η συγκυρία για να οργανώσουμε την εκδήλωση αυτής μνήμης.  Η ευκαιρία βρέθηκε στο πρόσωπο μιας γυναίκας εκ μητρός Μικρασιάτισσας και εκ πατρός Ευρυτάνισσας, της κυρίας Χρυσούλας Καραγιώργου. Κουβαλά ως μνήμη διαγενεαλογική τόσο το βίωμα των προσφύγων γιαγιάδων και των παππούδων της όσο και την ανάμνηση της πολεμικής δράσης των Ευρυτάνων προγόνων της που πολέμησαν υπό τις διαταγές του Ν. Πλαστήρα όπως άλλωστε οι περισσότεροι Αγραφιώτες και Ευρυτάνες που ήσαν ενταγμένοι στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων.

Η διπλή αυτή μνήμη οριοθετείται από την φράση ΑΧ! Και να ‘ξερες τι μας έκαναν… που ο παππούς Μανόλης έλεγε συνέχεια στη Χρυσούλα· και από το δημοτικό ιστορικό τραγούδι των Αγράφων που μιλά για τον καθένα αγραφιώτη και ευρυτάνα που πολέμησε στο Μ.Α. μέτωπο:

Στον κάμπο της Ανατολής και της Μικράς Ασίας

τρεις λαβωμένοι κείτονται και τρεις καλοί λεβέντες

ένας από τη Λειβαδιά και άλλος απ΄την Αθήνα

κι ο τρίτος ο καλύτερος από το Καρπενήσι

Και είναι πάνω στη μνήμη αυτή που στηρίχθηκε η ιδέα για την εκδήλωση, ως απόπειρα μελέτης και ανάδειξης της  προφορικής ιστορίας, τομέα αμέσου ενδιαφέροντος για μια υπηρεσία σαν τη δική μας. Για τον σχεδιασμό, τη συγκέντρωση του υλικού (φωτογραφικού και οπτικοακουστικού) καθοριστική ήταν η εργασία του κ. Δημητρίου Βελισσάρη εκπαιδευτικού αποσπασμένου στα ΓΑΚ Ευρυτανίας, της κ. Χρυσούλας Καραγιώργου και του φοιτητή Παύλου Αναγνώστου  που έκανε πρακτική άσκηση στα ΓΑΚ το καλοκαίρι. Και επειδή, η Σμύρνη λειτούργησε ως «μήτρα μουσικής» για τον Ελληνισμό,  ζητήθηκε η  συνεργασία δύο σημαντικών πολιτιστικών φορέων της πόλης μας: της σχολής μουσικών οργάνων του πολιτιστικού σωματείου  « Μάρκος Μπότσαρης » του Ι. Ν. Ευρυτάνων Αγίων που με μόχθο λειτουργεί ο ακάματος ιερέας π. Γεώργιος Χρυσαφογιώτγος. Την ευθύνη για τη διδασκαλία των τραγουδιών έχει ο εκλεκτός συνάδελφος κ. Αναστάσιος Ηλιόπουλος. Και καθώς τα τραγούδια αυτά είναι χορευτικά, έρχεται αρωγός ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καρπενησίου  του οποίου η πρόεδρος κ. Μαρία Χαντζοπούλου  και η χοροδιδασκάλισσα κ. Δήμητρα Λάππα ασμένως υιοθέτησαν την πρότασή μας.