Τις τελευταίες μέρες έχει ανακύψει ένα θέμα σχετικά με την αναγκαιότητα μετάδοσης σε πραγματικό χρόνο (live streaming), της διδασκαλίας στην σχολική τάξη.
Οι υποστηρικτές του live streaming εστιάζουν στην διαφάνεια, την συμπερίληψή και το άνοιγμα των σχολικών περιβαλλόντων σε «σημαντικούς άλλους». Και συνήθως αναρωτιούνται: τι έχουν φοβηθούν εκπαιδευτικοί;
Οι διαφωνούντες με την επιλογή του live streaming, εστιάζουν σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και των πιθανών επιπτώσεων σε μαθητές και εκπαιδευτικούς από μια τέτοια πρωτόγνωρη είναι η αλήθεια διαδικασία. Και συνήθως αναρωτιούνται: τι κρύβεται πίσω από αυτή την κίνηση του Υπ. Παιδείας;
Κάθε αλλαγή η οποία μάλιστα λαμβάνει χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, προκαλεί αναστάτωση, και προβληματισμό, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν ανάλογες πρακτικές που έχουν αποτιμηθεί σε διεθνές επίπεδο.
Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή και ας εξετάσουμε το ανωτέρω θέμα στις πραγματικές του διαστάσεις.
1. Τεχνολογική διάσταση.
Ερώτημα: Είναι τεχνολογικά εφικτή η μετάδοση σε πραγματικό χρόνο (live streaming), της διδασκαλίας στις σχολικές τάξεις;
Απάντηση: Σε γενικές γραμμές ναι είναι εφικτή, καθώς η διαθεσιμότητα των απαιτούμενων μέσων (laptop, tablet, κινητό τηλέφωνο) και η προσβασιμότητα στο διαδίκτυο πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Σε αρκετές περιπτώσεις η ποιότητα της μετάδοσης δεν θα είναι η καλύτερη δυνατή (ποιότητα ήχου).
2. Κοινωνική διάσταση.
Ερώτημα: η μετάδοση σε πραγματικό χρόνο (live streaming), της διδασκαλίας θα υποστηρίξει τους μαθητές που δεν θα είναι σε θέση να πάνε στο σχολείο;
Απάντηση: Ασφαλώς και θα τους υποστηρίξει, παρά τους όποιους περιορισμούς που πιθανώς παρατηρηθούν στην ποιότητα της μετάδοσης.
3. Θεσμική διάσταση.
Ερώτημα: Υπάρχει πρόβλημα με τα προσωπικά δεδομένα;
Απάντηση: Δεν μπορώ να το γνωρίζω, δεν ειμαι ειδικός στο συγκεκριμένο θέμα. Ειμαι υποχρεωμένος όμως να επισημάνω ότι οφείλουμε να αναμένουμε την επίσημη γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων.
Σε κάθε περίπτωση ως γονέας θα πρέπει να ερωτηθώ για το αν θα δώσω την συγκατάθεση μου (και μάλιστα γραπτή), προκειμένου το παιδί μου να συμμετέχει σε μια τέτοια διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας το πρόσωπο του, οι απόψεις του, οι επιδόσεις του, η συμπεριφορά του, θα αποτελέσουν αντικείμενο μετάδοσης σε οποιονδήποτέ τρίτο εκτός της σχολικής τάξης.
Υποστηρίζω σθεναρά, ότι το ίδιο πλαίσιο θα πρέπει να ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι και θα πρέπει να ερωτηθούν και να δώσουν την συγκατάθεση τους (και μάλιστα γραπτή), προκειμένου να συμμετέχουν σε μια τέτοια διαδικασία ως προϊόν της δικής τους βούλησης.
4. Παιδαγωγική διάσταση.
Ερώτημα: Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις από την μετάδοση σε πραγματικό χρόνο (live streaming), της διδασκαλίας σε «σημαντικούς άλλους;»
Απάντηση: Θα μπορούσαμε να πούμε πάρα πολλά. Ας περιοριστούμε όμως στα εξής :
1. Κάθε τάξη είναι ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα, ένα ανοιχτό κοινωνικό εργαστήριο στο πλαίσιο του οποίου διαμορφώνονται (με τρόπο άρρητο πολλές φορές ) οι αυριανοί πολίτες μέσα από τις γνώσεις και τις δεξιότητες που αποκτούν, τις αξίες καλλιεργούν και τις στάσεις που αναπτύσσουν.
2. Ένας από τους σημαντικότερους στόχους του σχολείου είναι η κοινωνικοποίηση των μαθητών (κοινωνική ένταξη, αλληλεπίδραση με διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια, συνύπαρξη, συνεργασία, ενσυναίσθηση, διαπολιτισμική ενσυναίσθηση κλπ)
Στόχος μας είναι το ανοιχτό σχολείο, ανοιχτό στην πρόσβαση, στην διαφορετικότητα, στην δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη, στις καινοτομίες, στις αλλαγές, ανοιχτό στην ζωή και της προκλήσεις της.
Στο επίκεντρο του είναι οι ανάγκες των μαθητών μας, και ο δικός μας ρόλος δεν επικεντρώνεται πλέον στην μετάδοση της γνώσης, αλλά στο να τους υποστηρίζουμε στην διερεύνηση, ανακάλυψη και συνεργατική οικοδόμηση της γνώσης, και εν τέλει στην χειραφέτηση τους.
Στο πλαίσιο ενός ανοιχτού σχολείου ο ρόλος του δασκάλου δεν είναι να ακολουθήσουν οι μαθητές του τον δικό του δρόμο, αλλά να τους υποστηρίξει να ανοίξουν τον δικό τους βηματισμό, να ανακαλύψουν την δική τους διαδρομή.
Τελικές Επισημάνσεις
1. Με βάση τα ανωτέρω, η συμμετοχή μαθητών και εκπαιδευτικών στην διαδικασία μετάδοσης της διδασκαλίας των μαθημάτων σε πραγματικό χρόνο, θα πρέπει να προϋποθέτει την συγκατάθεση τους, και ως εκ τούτου να είναι αποτέλεσμα της δικής βούλησης (Live Streaming) και όχι καταναγκασμού (Live Screaming).
Με την ιδιότητα του γονιού δεν θα μπορούσα να δώσω την συγκατάθεση μου να συμμετέχουν τα παιδιά μου σε μια τέτοια διαδικασία. Θεωρώ την σχολική τους τάξη το δεύτερο τους σπίτι με ότι αυτό σημαίνει.
2. Η τοποθέτηση κάμερας στα σχολεία και τις τάξεις μας δεν συμβάλλει στην ανοιχτότητα των σχολικών μας οικοσυστημάτων, αντιθέτως την περιορίζει, την καταστέλλει, καθώς υποκύπτει στις επιταγές της «επικοινωνίας» σε σχέση με την αναγκαιότητα της παιδαγωγικής προσέγγισης του «Ανοιχτού Σχολείου».
3. Όμως σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να προσπεράσουμε το θέμα της πρόσβασης στους μαθησιακούς πόρους, για τα παιδιά που δεν θα επιστρέψουν στο σχολείο. Αν κάτι μας δίδαξε αυτή η περίοδος είναι η αξία της κοινωνικής αλληλεγγύης, της αλληλοβοήθειας της αλληλοϋποστήριξης.
Θα πρέπει να αναζητήσουμε λύσεις, εφικτές και αποτελεσματικές.
Στο ανωτέρω πλαίσιο προτείνεται η αποδοχή του Live Streaming αλλά όχι από την σχολική τάξη.
Προτείνεται η οργάνωση Live Streaming μαθημάτων από εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων, οι οποίοι θα αποσπαστούν ύστερα από αίτηση τους από τα σχολεία τους στο Υπ. Παιδείας με αποκλειστικό έργο την οργάνωση και μετάδοση των μαθημάτων τους. Οι εκπαιδευτικοί το τελευταίο χρονικό διάστημα επιβεβαίωσαν με τρόπο εμβληματικό, ότι αν πιστέψουν σε κάτι, μπορούν να τα καταφέρουν, και τους αξίζει η δημόσια αναγνώριση μας χωρίς αστερίσκους και μεμψιμοιρίες.
Η μετάδοσή των μαθημάτων θα γίνεται μέσω Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και της Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης, ικανοποιώντας με αυτό τον τρόπο το αίτημα για καθολική πρόσβαση. Και οι δυο αυτοί φορείς απέδειξαν σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης ότι μπορούν να σηκώσουν το βάρος μια τέτοιας προσπάθειας και τους αξίζει επίσης η δημόσια αναγνώριση μας.
Η διαφοροποιημένη υποστήριξη των μαθητών θα συνεχίσει να γίνεται από τα περιβάλλοντα ασύγχρονης εκπαίδευσής η-τάξη & e-me
Το εγχείρημα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.
Ας κάνουμε όλοι ένα βήμα μπροστά!