Οι προγραμματικές δηλώσεις για την εκπαίδευση του Υπουργού Παιδείας κ. Αρβανιτόπουλου

Όλη η ομιλία από τα πρακτικά της Βουλής.

 

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ

ΙΕ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΣΥΝΟΔΟΣ Α΄

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΣΤ΄

Κυριακή 8 Ιουλίου 2012

 

 

 

 

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Λεωνίδας Γρηγοράκος): Και εμείς σας ευχαριστούμε.

Το λόγο έχει ο Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, για δώδεκα λεπτά.

 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ (Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η ανάληψη των καθηκόντων του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού αποτελεί υψίστη τιμή και ευθύνη και θέλω να ευχαριστήσω τον Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, αλλά και τους Προέδρους των κομμάτων που συγκροτούν αυτήν την κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας, τον κ. Βενιζέλο και τον κ. Κουβέλη, για την εμπιστοσύνη τους.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το αίτημα για τη βελτίωση της παιδείας αποτελεί διαχρονική και καθολική απαίτηση των Ελλήνων πολιτών. Το σταθερό συμπέρασμα κάθε κριτικής συγκεφαλαιώνεται τα τελευταία χρόνια πάντα στην ίδια επωδό. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα χρειάζεται τομές. Το όραμα για μια καλύτερη παιδεία στο επίπεδο του πολιτικού αιτήματος εκφράστηκε από το διαχρονικό σύνθημα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, όμως, στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες απέκτησαν ένα στενά προκαθορισμένο πλαίσιο, μεταρρυθμίσεις που εστιάστηκαν στα δομικά χαρακτηριστικά του συστήματος και όχι στα ποιοτικά, στο περίγραμμα και όχι στην ουσία. Από εκεί και πέρα η εικόνα έμεινε σταθερή και αναλλοίωτη. Η παιδεία μας εξαντλείται από το δημοτικό έως το πανεπιστήμιο στην άχαρη γυμναστική της διάνοιας με την απομνημόνευση. Διδάσκουμε τους νέους και τις νέες να απομνημονεύουν γνώσεις και πληροφορίες που ξεχνιούνται σύντομα, αντί να τους μαθαίνουμε τις μεθόδους για την απόκτησή τους. Δεν μαθαίνουμε τους νέους και τις νέες πως να κρίνουν αυτά που διαβάζουν. Δεν τους διδάσκουμε να αρθρώνουν προφορικό λόγο με νοήματα και επιχειρήματα βασισμένα σε στέρεη λογική βάση. Στις τελευταίες τάξεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης η εκπαίδευση γίνεται εισιτήριο εισόδου στις ανώτατες σχολές. Αλλά και στις ανώτατες σχολές έχει επικρατήσει η εμπορευματοποίηση του πτυχίου. Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα ετοιμάζει καταναλωτές, όχι πολίτες. Η γνώση γίνεται ανταλλάξιμο αγαθό για να διασφαλίσει το διορισμό και όχι σπουδή που σκοπεύει στην ανθρώπινη καλλιέργεια. Πως μπορεί να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα;
Είναι προφανές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι το πρόβλημα της παιδείας ούτε αντιμετωπίζεται, ούτε εξαντλείται σε μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας παντού. Χρειάζεται μια επανάσταση αξιοκρατίας για την ανανέωση και αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας, γιατί η παιδεία αποτελεί εγγύηση των ίσων ευκαιριών, της κοινωνικής συνοχής, της κοινωνικής κινητικότητας, γιατί διαμορφώνει χαρακτήρες και προετοιμάζει του νέους Έλληνες να γίνουν πολίτες της Ευρώπης και του κόσμου.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σ’ αυτήν την κατεύθυνση η πολιτική μας για την παιδεία στηρίζεται σε τέσσερις άξονες. Πρώτος άξονας είναι οι άνθρωποι της εκπαίδευσης. Οι μόνοι που μπορούν να δώσουν σάρκα και οστά στο πάνδημο αίτημα της αναβάθμισης της παιδείας μας πέρα από τη συνθηματολογία των μεταρρυθμίσεων είναι οι εκπαιδευτικοί, όλοι όσοι δίνουν καθημερινά τη μάχη για τη μάθηση συχνά με προσωπικό κόστος και θυσίες. Προσβλέπουμε στη δική τους συμβολή, στην αναγεννητική προσπάθεια του εκπαιδευτικού συστήματος. Για να μπορέσουν, όμως, οι εκπαιδευτικοί μας να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του λειτουργήματός τους είναι απαραίτητη η διαρκής επιμόρφωσή τους, η βελτίωση των ικανοτήτων τους, αλλά και η παροχή από την πολιτεία όλων των απαραίτητων υλικοτεχνικών εφοδίων που απαιτούνται.
Εμείς δεσμευόμαστε για την εξασφάλιση των εφοδίων αυτών, για τη συνεχή  και ανατροφοδοτούμενη αξιολόγηση συνολικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας και των συντελεστών της. Προωθούμε άμεσα την αξιολόγηση διαδικασιών και του ανθρωπίνου δυναμικού των εκπαιδευτικών μας με στόχο την ανάδειξη των τομέων που χρειάζονται βελτιωτικές παρεμβάσεις.

Δεύτερος άξονας είναι η ποιότητα της προσφερόμενης παιδείας για όλες τις Ελληνίδες, τους Έλληνες και τις οικογένειές τους. Σ’ όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης από το κέντρο της Αθήνας, στην ακριτική Ελλάδα και σε κάθε γωνιά του κόσμου όπου υπάρχουν Έλληνες και Ελληνόπουλα η ποιότητα της εκπαίδευσης ορίζει τη ζωή τους, προσδιορίζει την ταυτότητά τους. Δίνουμε προτεραιότητα στην παιδευτική σκοπιμότητα, να μαθαίνουν να μιλάνε και να γράφουν σωστά τη γλώσσα, να σκέφτονται και να κρίνουν, να μην απομνημονεύουν τη γνώση, αλλά να ξέρουν που και πως θα την βρουν, σε ποιες πηγές και με ποια μέθοδο.
Η ποιότητα πρέπει να διαπερνά και να αναβαθμίζει σε περιεχόμενο και μορφή τα αναλυτικά προγράμματα και τη διδακτέα ύλη, τις μεθόδους διδασκαλίας και τα σχολικά βιβλία, τη διδασκαλία ξένων γλωσσών ως και τον τρόπο αντιμετώπισης των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Ιδιαίτερα η εξασφάλιση ισότητας ευκαιριών στη νέα γενιά σ’ όλους τους μαθητές, σ’ όλους τους νέους, στα παιδιά με κινητική αναπηρία, με νοητική στέρηση, με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες και τη διαφορετικότητα, με ουσιαστική αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών, με ψυχοπαιδαγωγική υποστήριξη συνιστούν όχι απλά προτεραιότητες, αλλά αδήριτο καθήκον.

Ποιότητα, λοιπόν, στη βάση ενός κεντρικού εκπαιδευτικού σχεδιασμού με την αναβάθμιση του ρόλου του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, αλλά και της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση.
Τρίτος άξονας η ενίσχυση των υποδομών της κτηριολογικής και υλικοτεχνικής υποδομής. Τα έξυπνα βιοκλιματικά εκπαιδευτήρια και τα σύγχρονα ψηφιακά εποπτικά μέσα, η τεχνολογία του ηλεκτρονικού βιβλίου, η υλοποίηση της ψηφιακής τάξης, η ψηφιοποίηση των σχολικών βιβλιοθηκών συνθέτουν και δημιουργούν ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Κεντρικό εργαλείο εφαρμογής πολιτικών ενίσχυσης των υποδομών αυτών είναι η απορρόφηση κονδυλίων από το ΕΣΠΑ και το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», το οποίο σήμερα προσεγγίζει το 28%.

Τέταρτος άξονας της πολιτικής μας είναι ο συγκερασμός και η σύνθεση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», με το διαχρονικό πνεύμα της ελληνικής παιδείας. Στόχος της «Ευρώπης 2020» είναι μια Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς, με ανάπτυξη για όλους. Και εμείς θέλουμε την Ελλάδα να πρωταγωνιστεί ξανά στην διαμόρφωση της σύγχρονης σκέψης και της παιδείας. Η Ευρώπη θέτει τη γνώση ως βάση μιας δυναμικής και ανταγωνιστικής οικονομίας, κάτι που αποτελεί ευκαιρία και πρόκληση συνάμα για τη χώρα μας, όχι μόνο για να ακολουθήσουμε τα βήματά της, όχι μόνο για να μη μείνουμε πίσω, αλλά για να μπολιάσουμε και πάλι με τη γνώση και τις βασικές αξίες της ελληνικής σκέψης και δημιουργίας, για να συνδιαμορφώσουμε τα βήματα της ευρωπαϊκής πορείας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης, σε κάθε δράση του Υπουργείου, επιτελική, εκτελεστική και υποστηρικτική, βασιζόμαστε σε αυτούς τους άξονες που προανέφερα. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στοχεύουμε σε ένα υποχρεωτικό διετές νηπιαγωγείο. Αναβαθμίζουμε και επεκτείνουμε το θεσμό του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου. Αναμορφώνουμε τα αναλυτικά προγράμματα, ενισχύοντας τις δεξιότητες, τη δημιουργικότητα και την ομαδικότητα των μαθητών. Επανασχεδιάζουμε και υλοποιούμε τα ψηφιακά προγράμματα της εκπαίδευσης, ώστε όχι μόνο να ενισχύσουμε τις υποδομές, αλλά και να στηρίξουμε μέσα από μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία το έργο των δασκάλων. Το ψηφιακό σχολείο παίρνει σάρκα και οστά τη σχολική χρονιά 2013-2014.
Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα καταθέσουμε νομοσχέδιο εντός του έτους για τη μεταρρύθμιση του Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου. Στοχεύουμε στη μορφωτική αυτοτέλεια του Λυκείου, στο γνωσιακό επαναπροσδιορισμό του, στην αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής. Στα δομικά χαρακτηριστικά του Λυκείου θα δίνεται έμφαση στην ανθρωπιστική παιδεία, θα προωθείται η σταδιακή εμβάθυνση στα γνωστικά αντικείμενα και όχι η κάθετη εξειδίκευση και θα καθιερώνεται η ταύτιση της διδακτέας με την εξεταστέα ύλη. Ιδιαίτερη μέριμνα θα ληφθεί, ώστε να εξασφαλιστεί η σωστή αντιμετώπιση όλων των διδακτικών αντικειμένων.
Στο Επαγγελματικό Λύκειο επιδιώκουμε την αναβάθμιση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, με στόχο τη σύνδεσή της και την ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, σε τέχνες ή επαγγέλματα αιχμής, τη δυνατότητα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση και την πιστοποίηση γνώσεων και την κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στη μεταλυκειακή εκπαίδευση και κατάρτιση ολοκληρώνουμε τη μεταφορά, τις αρμοδιότητες, τις λειτουργίες των δημοσίων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Στόχος ο εξορθολογισμός του συστήματος και η προσαρμογή του στις περιφερειακές και τοπικές αναπτυξιακές προτεραιότητες.
Στηρίζουμε, αλλά και ελέγχουμε το θεσμό των Κέντρων Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης, με στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και την προστασία του πολίτη από χορήγηση πτυχίων χωρίς κόπο και αντίκρισμα. Προχωράμε, τέλος, στην αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, εναρμονίζοντας τις πολιτικές μας με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Η εκπαίδευση των ελληνοπαίδων του εξωτερικού ενισχύεται αποφασιστικά μέσα από τη συνέργεια της ελληνικής πολιτείας, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, των άλλων Πατριαρχείων και των ελληνικών κοινοτήτων της διασποράς και σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, από την πρωτοβάθμια έως την ανώτατη εκπαίδευση και την ενίσχυση των πανεπιστημιακών εδρών Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού.
Στην ανώτατη εκπαίδευση ο στόχος μας είναι η ποιοτική αναβάθμιση, η απρόσκοπτη λειτουργία και η ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου, ιδιαίτερα σήμερα, στην περίοδο της πιο οξείας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα.
Στο πλαίσιο αυτό, μέσα από έναν ουσιαστικό διάλογο, προχωράμε σε μεταβολές στην ανώτατη εκπαίδευση, βασισμένες στους επόμενους άξονες.

Πρώτον, στον εξορθολογισμό του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας, με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια, αλλά και την κοινωνική και οικονομική γεωγραφία της χώρας, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τα τριάντα τελευταία χρόνια, πρέπει να αλλάξει. Προχωράμε, όμως, με εθνικό στρατηγικό σχέδιο, μέσα από έναν εθνικό διάλογο, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Το δεύτερο είναι η ολοκλήρωση της εφαρμογής του νόμου για την Ανώτατη Εκπαίδευση.
Θα μου επιτρέψετε να στείλω ένα μήνυμα στο σημείο αυτό σαφές και αδιαπραγμάτευτο και προς τους αρνητές και προς τους ζηλωτές της μεταρρύθμισης και όλους αυτούς που τις τελευταίες μέρες έχουν γίνει δικαστές προθέσεων της ηγεσίας του Υπουργείου, αλλά και της Κυβέρνησης πριν καν την ανάγνωση των Προγραμματικών Δηλώσεων. Ο μοναδικός γνώμονας των αποφάσεών μας είναι το δημόσιο συμφέρον. Και το δημόσιο συμφέρον στην ανώτατη εκπαίδευση επιβάλλει δύο πράγματα: Πρώτον, την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης, το οποίο σημαίνει την εφαρμογή του νόμου και στο σκέλος της διοίκησης. Προς την κατεύθυνση αυτή, όπου και αν χρειαστεί, θα γίνουν οι απαραίτητες διασαφηνίσεις και προσαρμογές, χωρίς να αλλοιώνεται ο πυρήνας, η κατεύθυνση και η φιλοσοφία της μεταρρύθμισης.

Δεύτερον, τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των ελληνικών Ανωτάτων Ιδρυμάτων, το οποίο σημαίνει ανοιχτά ιδρύματα για να παρέχουν το δημόσιο αγαθό της παιδείας σε αυτή την περίοδο της βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.

Προχωράμε, επίσης, σε μελέτη του συστήματος συγγραμμάτων για τον εξορθολογισμό του.
Επίσης, προχωράμε και θα προχωρήσουμε στη βελτίωση των υποδομών της φοιτητικής μέριμνας.

Αφού ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις τόσο της δευτεροβάθμιας όσο και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τότε και μόνο μπορούμε να συζητήσουμε σοβαρά για τον επανασχεδιασμό του εξεταστικού συστήματος εισαγωγής στα Ανώτατα Ιδρύματα, με ορίζοντα εφαρμογής του νέου συστήματος την ακαδημαϊκή περίοδο 2016-2017.

Ενισχύουμε, τέλος, δράσεις υποστήριξης, έκφρασης και κινητικότητας της νέας γενιάς. Αναβαθμίζουμε και προωθούμε δράσεις, όπως το Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τη συμμετοχή, όπως τα τοπικά Συμβούλια Νέων, με ενίσχυση του ρόλου τους στα δημοτικά δρώμενα. Με αιχμή τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, προχωράμε στη χάραξη εθνικής στρατηγικής για τον εθελοντισμό και το ρόλο και το λόγο της νέας γενιάς στα εθνικά και ευρωπαϊκά δρώμενα.
Ο εκπαιδευτικός μας σχεδιασμός εμπλουτίζεται και επικαιροποιείται με την ενίσχυση του θεσμού «Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας», με δράσεις για την πρόληψη εξαρτήσεων, την πρόληψη προβλημάτων ψυχικής υγείας και ενδοσχολικής βίας, με στόχο τόσο την άρση των ανισοτήτων, όσο και την αποφυγή της μαθητικής διαρροής.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όσον αφορά τα θρησκεύματα, έναν άλλο κρίσιμο τομέα της αρμοδιότητάς μου, η ελληνική πολιτεία παραμένει σταθερά προσηλωμένη στο σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας σε όλες τις εκφάνσεις της. Πέραν αυτού, όμως, προσβλέπουμε σε μια συνεργατική σχέση με την Εκκλησία μας, υποστηρίζοντας το κοινωνικό της έργο και τη βιωσιμότητα των δράσεών της, που αποκτούν καίρια σημασία για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Λεωνίδας Γρηγοράκος): Κύριε Υπουργέ, συντομεύετε.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ (Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ξεκινήσαμε τη σκληρή δουλειά με το βλέμμα στραμμένο ταυτόχρονα στο παρόν και το μέλλον, αντιμετωπίζοντας την καθημερινότητα αποτελεσματικά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ομαλή ολοκλήρωση της βαθμολόγησης και της υποβολής των μηχανογραφικών δελτίων των Πανελλαδικών Εξετάσεων, χωρίς παρατάσεις και προβλήματα. Προετοιμάζουμε τη νέα σχολική χρονιά για την έγκαιρη παροχή των σχολικών βιβλίων και την πλήρωση των θέσεων δασκάλων και καθηγητών. Στόχος και μέλημά μας είναι από την πρώτη μέρα του αγιασμού τα σχολεία να λειτουργούν ομαλά και χωρίς κενά.

Εργαζόμαστε, τέλος, για την οργανωτική και λειτουργική ενοποίηση του Υπουργείου, με στόχο την ολοκλήρωση της συγχώνευσης μέσα στο πρώτο τρίμηνο της θητείας μας.
Πρώτος στόχος της ενοποίησης είναι η περιστολή των δαπανών του ενιαίου Υπουργείου, διαμέσου οικονομιών κλίμακας, δεύτερος στόχος είναι η ανάπτυξη διαδικασιών συνέργειας και τρίτος και τελικός στόχος είναι η ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς όλους τους πολίτες.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το ενιαίο Υπουργείο αναπτύσσει συνεργατικές πολιτικές παιδείας, πολιτισμού και αθλητισμού. Ο πολιτισμός για μας είναι η ισχυρή ιστορική μας ρίζα, αλλά και η δυναμική μας ταυτότητα.
Η διαχρονική δύναμη του πολιτισμού μας που επηρέασε και συνδιαμόρφωσε καθοριστικά την ευρωπαϊκή και παγκόσμια σκέψη μπορεί και πρέπει σήμερα να συνεισφέρει στον αξιακό κώδικα της ανθρωπότητας, μπορεί και πρέπει σήμερα να ισχυροποιήσει τη θέση της χώρας μας στο δυναμικό περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης.
Την πολιτική μας για τον πολιτισμό, αλλά και για τον αθλητισμό θα εξειδικεύσουν οι συνάδελφοι, ο Αναπληρωτής Υπουργός κ. Τζαβάρας και ο Υφυπουργός κ. Ιωαννίδης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο ελληνισμός επιβίωσε μέσα στους αιώνες δια μέσου της παιδείας και του πολιτισμού. Η πνευματική του πραμάτεια ήταν πρόταση νοηματοδότησης του βίου με καθολική, πανανθρώπινη εμβέλεια και δυναμική.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Λεωνίδας Γρηγοράκος): Κύριε Υπουργέ, σας παρακαλώ πρέπει να ολοκληρώσετε.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ (Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Πρέπει να ξαναχτίσουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα μαθαίνει τους νέους μας και τις νέες μας να κοινωνούν τη ζωή, να συγκροτούν κοινωνία προσώπων και προσωπικών σχέσεων και όχι πολτό απρόσωπης μάζας.
Ας γίνουν τα λάθη και οι αστοχίες του παρελθόντος μάθημα ζωής για όλους μας και οι προσδοκίες των παιδιών μας οδικός χάρτης για το μέλλον.
Σας ευχαριστώ.
(Χειροκροτήματα)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Λεωνίδας Γρηγοράκος): Εμείς σας ευχαριστούμε.