Μειώσεις-σοκ που κατεβάζουν το εφάπαξ στις 4.650 ευρώ!

Μειώσεις-σοκ που κατεβάζουν το εφάπαξ από τις 25.000 στις 4.650 ευρώ βγάζει ο νέος μαθηματικός τύπος για τον υπολογισμό του βοηθήματος με την εφαρμογή του ετήσιου συντελεστή βιωσιμότητας που θα ισχύσει για όσους αποχώρησαν από την 1η Σεπτεμβρίου του 2013 και μετά!

Οι περικοπές με το νέο μαθηματικό τύπο μπορεί να φτάνουν δηλαδή για ορισμένους φορείς πρόνοιας έως και 81,4% εξαϋλώνοντας κυριολεκτικά το εφάπαξ σε Ταμεία με ελλείμματα, που είναι τα περισσότερα και, κυρίως, αυτά του Δημοσίου.

Η αποκάλυψη αυτή έρχεται για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας μέσα από επίσημο έγγραφο που έστειλε το ΙΚΑ στο υπουργείο Εργασίας στις 19 Ιουνίου, με το χαρακτηρισμό του ως «Εξαιρετικά Επείγον», ζητώντας άμεσα να διευκρινιστούν σημεία της υπουργικής απόφασης σχετικά με τον υπολογισμό του βοηθήματος για τις νέες αιτήσεις. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, ο νέος μαθηματικός τύπος και ο συντελεστής βιωσιμότητας έχουν εφαρμογή στον υπολογισμό των εφάπαξ για όσους αποχωρούν από την υπηρεσία από 1/9/2013 και μετά, ενώ τα εφάπαξ που παίρνουν όσοι αποχώρησαν μέχρι 31/8/2013 υπολογίζονται με τον παλιό τρόπο και χωρίς τις νέες μειώσεις.

Στο επίσημο αυτό έγγραφο-ντοκουμέντο, το περιεχόμενο του οποίου εξασφάλισε και δημοσιεύει κατ’ αποκλειστικότητα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, γίνονται τα… αποκαλυπτήρια για το πώς λειτουργεί στην πράξη και με παραδείγματα ο νέος μαθηματικός τύπος υπολογισμού του εφάπαξ και κυρίως τι ποσά θα πάρουν οι νέοι δικαιούχοι εν προκειμένω από το Ταμείο Πρόνοιας του ΙΚΑ με την εφαρμογή του συντελεστή βιωσιμότητας.

Το μοντέλο αυτό, δηλαδή ο συντελεστής βιωσιμότητας, θα χρησιμοποιείται σε όλα τα Ταμεία, ώστε να μην υπάρχουν ελλείμματα στους φορείς Πρόνοιας του Δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα!

Το πρώτο σοκ είναι ότι, όπως αναλύεται στο έγγραφο αυτό, βάσει οικονομικής μελέτης και σύμφωνα με τα κριτήρια που ορίζει η υπουργική απόφαση (περιουσία φορέα, αριθμός αποχωρήσεων, αξία εισφορών, υποχρεώσεις απονομής εφάπαξ), ο συντελεστής βιωσιμότητας μπορεί να είναι ακόμη και 0,179, δηλαδή κάτω της μονάδας. Αυτό σημαίνει ότι ένας ασφαλισμένος που δικαιούνται να πάρει εφάπαξ 30.000 ευρώ, μετά την εφαρμογή του συντελεστή 0,179 θα πάρει 5.370 ευρώ (30.000 ευρώ Χ 0,179=5.370 ευρώ). Οσο υψηλότερος και πλησιέστερος στην ακέραια μονάδα είναι ο συντελεστής βιωσιμότητας τόσο μικρότερες θα είναι και οι μειώσεις. Δηλαδή για αρχικό εφάπαξ 30.000 ευρώ με συντελεστή βιωσιμότητας 1 το ποσό δεν αλλάζει, ενώ με συντελεστή 0,75 το ποσό πέφτει στις 22.500 ευρώ και με συντελεστή 0,65 πέφτει στις 19.500 ευρώ.

Για να είναι όμως βελτιωμένος ο συντελεστής βιωσιμότητας θα πρέπει τα Ταμεία Πρόνοιας να έχουν επαρκή έσοδα, λίγα έξοδα και αποθεματικά. Στο Ταμείο Πρόνοιας του ΙΚΑ όμως τα στοιχεία αυτά (έσοδα, έξοδα, περιουσία) είναι όλα στο «κόκκινο». Τα ετήσια έσοδα από εισφορές έχουν μειωθεί στα 6,5 εκατ. ευρώ, λόγω των αθρόων συνταξιοδοτήσεων υπαλλήλων από τους οργανισμούς και τα νομικά πρόσωπα του Δημοσίου αλλά και των διαθεσιμοτήτων γιατρών σε νοσοκομεία και ΕΟΠΥΥ. Η δε περιουσία του είναι ανύπαρκτη καθώς ο εν λόγω φορέας λειτουργεί εκ της σύστασής του ως ένα Ταμείο Πρόνοιας εντός του ΙΚΑ.

Τα έσοδα του Ταμείου επαρκούν για να πάρουν το σημερινό εφάπαξ, που είναι κατά μέσο όρο 25.000 ευρώ, μόλις 260 υπάλληλοι, ενώ στη λίστα αναμονής είναι περίπου 1.500, που σημαίνει ότι, αντί για 25.000 ευρώ το μέσο εφάπαξ περιορίζεται δραματικά σε επίπεδα των 4.000 και 5.000 ευρώ. Στα παραδείγματα που έχουν γίνει από την οικονομική και την αναλογιστική υπηρεσία του ΙΚΑ χρησιμοποιήθηκαν και άλλα στοιχεία (όπως η σταδιακή ικανοποίηση αιτήσεων) και παρά ταύτα ακολουθώντας το μαθηματικό τύπο που προβλέπεται στην απόφαση του υπουργείου Εργασίας, προκύπτει ότι ο συντελεστής βιωσιμότητας είναι εξαιρετικά χαμηλός και φτάνει στο 0,179 για τα εφάπαξ όσων αποχώρησαν από 1/9/2013, ενώ για τις αποχωρήσεις του 2014 είναι οριακά βελτιωμένος στο 0,222.

Στην πράξη το μέσο εφάπαξ, αν δεν αλλάξει η απόφαση του υπουργείου, θα είναι 4.650 ευρώ με το συντελεστή του 2013 και 6.660 ευρώ με το συντελεστή του 2014, σύμφωνα με τα παραδείγματα του εγγράφου που έχουν πάρει στα χέρια τους οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας αλλά και η Αναλογιστική Αρχή, η οποία είχε άμεση εμπλοκή στον καθορισμό του μαθηματικού τύπου και του συντελεστή βιωσιμότητας που προβλέπει η απόφαση.

Το εν λόγω Ταμείο, όπως εξηγείται στο αποκαλυπτικό έγγραφο, επιβαρύνθηκε σημαντικά, επειδή πλήρωσε όλα τα εφάπαξ και χωρίς μειώσεις στους υπαλλήλους που προήλθαν από τα περίπου 60 συγχωνευθέντα και ενταχθέντα Ταμεία, κύριας και επικουρικής ασφάλισης, στο ΙΚΑ. Τα Ταμεία αυτά μπήκαν, μάλιστα, στο ΙΚΑ χωρίς καθόλου αποθεματικά και το ΙΚΑ, ως διάδοχος εργασιακός φορέας των Ταμείων αυτών, κάλυψε από τον προϋπολογισμό του τα εφάπαξ των υπαλλήλων τους! Από τους εν ενεργεία υπαλλήλους των συγχωνεθέντων με το ΙΚΑ Ταμείων έχουν μείνει περίπου 500 καθώς άλλοι 580 έχουν αποχωρήσει, παίρνοντας ολόκληρο εφάπαξ χωρίς να έχουν εισφέρει με αποθεματικά στο Ταμείο Πρόνοιας του ΙΚΑ.

Προτάσεις-σοκ για αναστολή χορήγησης ή επιστροφή μόνο των εισφορών

Το δεύτερο σοκ είναι ότι στο έγγραφο αναφέρονται ως πιθανές λύσεις, για να αποφευχθούν οι τόσο μεγάλες μειώσεις, τρεις προτάσεις, οι εξής:
Να νομοθετηθεί η αναστολή της χορήγησης νέων εφάπαξ για κάποιο διάστημα μέχρι να καθοριστούν οι συντελεστές βιωσιμότητας και υπάρξουν επαρκή έσοδα που θα βελτιώνουν τα οικονομικά μεγέθη των Ταμείων Πρόνοιας!
Να εξεταστεί η πιθανότητα της οικειοθελούς, δηλαδή εκ μέρους του ασφαλισμένου, δήλωσης παραίτησης από το εφάπαξ σε περίπτωση που το ποσό που προκύπτει με μειωμένους συντελεστές βιωσιμότητας είναι χαμηλότερο από τις εισφορές που πλήρωσε και να έχει το δικαίωμα επιστροφής των εισφορών του.
Να εξεταστεί η δυνατότητα έμμεσης χρηματοδότησης των φορέων Πρόνοιας και εν προκειμένω του φορέα Πρόνοιας που χορηγεί εφάπαξ στους ασφαλισμένους των Νομικών Προσώπων του Δημοσίου και τους εποπτευόμενους οργανισμούς των υπουργείων. Και μάλιστα ως λύση προτείνεται να επιτραπεί η δανειοδότηση του εν λόγω φορέα από τον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ με τη δέσμευση ότι τα ποσά θα επιστραφούν.
Οριακή κατάσταση και στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων
Διευκρινίσεις ζητούν και τα αντίστοιχα Ταμεία του ιδιωτικού τομέα σε ορισμένα από τα οποία υπάρχει άτυπη στάση πληρωμών

Ανάλογο έγγραφο έστειλε την προηγούμενη εβδομάδα και το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) στο υπουργείο Εργασίας με το οποίο ζητείται να διευκρινιστούν όσα περιγράφει και το έγγραφο που έστειλε το ΙΚΑ, δηλαδή με ποιες παραμέτρους θα βγαίνει ο συντελεστής βιωσιμότητας για τα νέα εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων.

Στο έγγραφο του ΤΠΔΥ επισημαίνεται ότι σε ορισμένους τομείς Πρόνοιας που έχουν ενσωματωθεί στο φορέα αυτόν, οι πληρωμές των παλιών εφάπαξ (αποχωρήσεις μέχρι 31/8/2013) ολοκληρώνονται και σύντομα θα πρέπει να εκδοθούν οι πρώτες αποφάσεις για όσους έχουν αποχωρήσει από την υπηρεσία μετά την 1/9/2013. Σημειώνεται πως η λίστα πληρωμών του ΤΠΔΥ με τα παλιά εφάπαξ για τους δικαιούχους που προέρχονται από το στενό δημόσιο τομέα (20.521 αποχωρήσαντες μέχρι 31/8/2013) τελειώνει στις αρχές του 2015.

Η ιδιαιτερότητα του ΤΠΔΥ είναι ότι στο συντελεστή βιωσιμότητας θα φορτωθούν και τα εφάπαξ που πληρώνονται χωρίς μειώσεις στους 20.521 αποχωρήσαντες μέχρι τον Αύγουστο του 2013! Οι υποχρεώσεις αυτές υπολογίζονται σε περίπου 800 εκατ. ευρώ και θα μοιραστούν σε βάθος 15ετίας, δηλαδή κάθε χρόνο το ΤΠΔΥ από τα έσοδα που θα εισπράττει θα αφαιρεί λογιστικά ένα ποσό της τάξης των 53 εκατ. ευρώ (800/15=53,3 εκατ. ευρώ) ως υποχρέωση για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του. Στην ουσία όμως αυτά τα 53 εκατ. ευρώ θα επιβαρύνουν το συντελεστή βιωσιμότητας!

Αυτή η παράμετρος δεν είχε περιληφθεί στην αρχική απόφαση που υπέγραψε ο κ. Βρούτσης, αλλά προστέθηκε εκ των υστέρων. Γι’ αυτό και η απόφαση είναι αναδημοσιευμένη στο ΦΕΚ και αναφέρει στην πρώτη σελίδα της ότι είναι διορθωμένη με ανάκληση της προηγούμενης.
Είναι πιθανό, δε, για το Ταμείο Πρόνοιας το πρόβλημα να είναι μεγαλύτερο από το ΙΚΑ και αυτό γιατί αναμένεται μεγάλη έξοδος των δημοσίων υπαλλήλων για σύνταξη τόσο για το 2014 όσο και για τα δυο επόμενα έτη.

Αυτό φαίνεται και σε όσα αναφέρει το έγγραφο- φωτιά του ΙΚΑ καθώς επισημαίνεται ότι τα προβλήματα που έχουν προκύψει με το συντελεστή βιωσιμότητας δεν αφορούν μόνο στο Λογαριασμό Πρόνοιας του ΙΚΑ αλλά και τα υπόλοιπα Ταμεία και τους Λογαριασμούς Πρόνοιας.

Ανάλογη είναι η κατάσταση και στα Ταμεία Πρόνοιας του ιδιωτικού τομέα (ΤΑΠΙΤ). Και από το Ταμείο αυτό έχει σταλεί σημείωμα στο υπουργείο Εργασίας και ζητούνται διευκρινίσεις για το συντελεστή βιωσιμότητας, αλλά αποφεύγεται να δοθούν απαντήσεις. Μάλιστα, στο ΤΑΠΙΤ υπάρχει άτυπη στάση πληρωμών σε ορισμένους τομείς, λόγω δραματικής υστέρησης εσόδων, ενώ ο χρόνος αναμονής για την έκδοση των εφάπαξ φτάνει και τον ενάμιση χρόνο.
Το θέμα με το εφάπαξ, λοιπόν, ανοίγει ξανά. Στην ουσία τώρα είναι τα δύσκολα, όπως φαίνεται και στα έγγραφα που καταφθάνουν στο υπουργείο Εργασίας και στα οποία οι απαντήσεις είναι οι εξής δύο: εφαρμογή της απόφασης και του συντελεστή βιωσιμότητας ή τροποποίησή της.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ – TYΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ