ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΣΤΑ 67: Ποιοι θα πληρώσουν περισσότερο την αύξηση ορίων ηλικίας

ΕΘΝΟΣ, 14/9/2012

Το σενάριο για παραμονή στην αγορά εργασίας για δύο επιπλέον χρόνια εξετάζει η κυβέρνηση, προκειμένου να αποφευχθούν απολύσεις στο Δημόσιο. Θίγονται «παλαιοί» και «νέοι» ασφαλισμένοι που δεν έχουν προλάβει να θεμελιώσουν δικαίωμα

Στο υπουργείο Εργασίας οι συνεργάτες του Γ. Βρούτση έχουν ήδη καταγράψει τι συνεπάγεται για κάθε κατηγορία ασφαλισμένων η αύξηση των ορίων ηλικίας

Η αύξηση του ορίου ηλικίας στα 67 έτη -μέτρο που θα συμπαρασύρει και τα «ενδιάμεσα» όρια ηλικίας- βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο των συζητήσεων. Σε μία τέτοια περίπτωση κάθε χρόνο θα «εγκλωβίζονται» περίπου 60.000 άτομα στην αγορά εργασίας, που θα πρέπει να δουλέψουν ένα ή δύο χρόνια παραπάνω για να ανοίξουν την πόρτα εξόδου.

Το μέτρο μπορεί να αποδώσει ένα δισεκατομμύριο ευρώ και εξετάζεται ως «αντίβαρο» για να αποφευχθούν απολύσεις στο Δημόσιο και ανατροπές στα εργασιακά.

Ωστόσο είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξει ειδικό καθεστώς για τον δημόσιο τομέα, καθώς μία τέτοια ρύθμιση θα προκαλούσε εμπόδια στην εφαρμογή του προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος.

Η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης -σε περίπτωση που τελικά κλειδώσει- θα γίνει σε δύο δόσεις: το όριο ηλικίας θα πάει στο 66ο έτος από την 1η Ιανουαρίου 2013 και στο 67ο έτος από την 1η Ιανουαρίου 2014.

Η τρόικα φαίνεται πως δεν διαφωνεί στην «ανταλλαγή» των απολύσεων με την αύξηση των ορίων ηλικίας

Σε μία τέτοια περίπτωση χάνουν «παλαιοί» και «νέοι» ασφαλισμένοι που δεν έχουν προλάβει να θεμελιώσουν δικαίωμα, ενώ ασαφές είναι αν θα διασωθούν συγκεκριμένες ομάδες.

Σήμερα στο Δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία καταβάλλεται σύνταξη σε ηλικία 65 ετών, εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης.

Η ρύθμιση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως του έτους ασφάλισης, ωστόσο υπάρχει μια σειρά διατάξεων που επιτρέπουν την ταχύτερη έξοδο στη σύνταξη.

Οι παρεμβάσεις στα όρια ηλικίας που έχουν τεθεί επί τάπητος είναι δύο:

1. Η αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης κατά μία διετία, δηλαδή από το 65ο στο 67ο έτος. To μέτρο αγγίζει το σύνολο των νέων ασφαλισμένων, που μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993.

Ωστόσο ανατροπές έρχονται και για χιλιάδες ασφαλισμένους που μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1993 αλλά δεν έχουν προλάβει να θεμελιώσουν δικαίωμα.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως στον δημόσιο τομέα η θεμελίωση γίνεται με 25ετία, ενώ στα ασφαλιστικά ταμεία απαιτείται να συμπληρωθούν τόσο τα έτη ασφάλισης όσο και το όριο ηλικίας (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων).

Οι μέχρι τώρα πληροφορίες αναφέρουν πως ειδικό καθεστώς μπορεί να υπάρξει μόνο για τους εργαζόμενους στα βαρέα, ενώ φαίνεται πως δεν διασώζονται οι μητέρες ανηλίκων.

2. Η αύξηση κατά μία διετία των ειδικών ορίων συνταξιοδότησης, που επιτρέπουν την έξοδο πριν τα 65. Αυτό μεταξύ άλλων θα επηρεάσει όσους παίρνουν μειωμένη σύνταξη, τους εργαζόμενους στα βαρέα αλλά και όσους έχουν 35 έτη ασφάλισης.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν τελικά θα υπάρξουν μεταβατικές ρυθμίσεις για τους ασφαλισμένους πριν το 1993 που δεν έχουν προλάβει να θεμελιώσουν δικαίωμα.

Eιδική ρύθμιση
Σημειώνεται πως στο Δημόσιο και στα περισσότερα ταμεία (πλην ΙΚΑ) οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι μπορούν να αποχωρήσουν με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου. Επομένως είναι απαραίτητο να υπάρξει ειδική ρύθμιση, προκειμένου οι παλαιοί ασφαλισμένοι να μην εγκλωβιστούν.

Στην αντίθετη περίπτωση χιλιάδες ασφαλισμένοι που είναι κυριολεκτικά ένα βήμα πριν από τη σύνταξη θα αναγκαστούν να δουλέψουν ένα ή ακόμα και δύο χρόνια παραπάνω για να ανοίξουν την πόρτα εξόδου.

Μία τέτοια εξέλιξη θα επηρέαζε άμεσα και τα σχέδια για την εφαρμογή προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος στο δημόσιο τομέα, όπου ισχύουν διαφορετικές ρυθμίσεις για όσους μπήκαν στην αγορά εργασία πριν από το 1983.

Πρόκειται κυρίως για άντρες ασφαλισμένους που έχουν πάνω από 31 έτη ασφάλισης και με βάση τις ισχύουσες ρυθμίσεις είναι πολύ κοντά να βγουν στη σύνταξη.

«Eνδιάμεσα» όρια
Επιβαρύνονται όλες οι κατηγορίες εργαζομένων

Κατά δύο χρόνια θα αυξηθούν και τα «ενδιάμεσα» όρια ηλικίας που επιτρέπουν την έξοδο πριν από τα 65 έτη. Τυχόν αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 θα επηρεάσει άμεσα και όσους ασφαλισμένους θέλουν να αποχωρήσουν με ειδικές διατάξεις (π.χ. μειωμένη σύνταξη, βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα). Μεταξύ άλλων θα επηρεαστούν:

Οι ασφαλισμένοι που έχουν 35ετία. Το διάστημα 2013 έως 2015 προβλεπόταν σταδιακή αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης. Σε περίπτωση που επισπευσθούν οι αλλαγές τη νέα χρονιά θα απαιτούνται 40 έτη ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας. Η ρύθμιση αυτή θα ισχύσει σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία και επομένως επηρεάζονται εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, μισθωτοί ιδιωτικού τομέα, ελεύθεροι επαγγελματίες και ανεξάρτητα απασχολούμενοι.

Οι ασφαλισμένοι που δικαιούνται μειωμένη σύνταξη. Στα περισσότερα Ταμεία η μειωμένη σύνταξη καταβάλλεται σήμερα στα 60. Σε περίπτωση που το όριο για πλήρη σύνταξη πάει στα 67, η μειωμένη σύνταξη θα καταβάλλεται στα 62. Η αύξηση αναμένεται να γίνει σε μία διετία, δηλαδή το όριο να πάει στα 61 το 2013 και στα 62 το 2014.

Οι εργαζόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά. Φέτος το όριο ηλικίας για «έξοδο» με 10.500 ημέρες ασφάλισης διαμορφώνεται στα 55 έτη και 6 μήνες για πλήρη σύνταξη και στα 54 έτη και 6 μήνες για μειωμένη. Με βάση τον νόμο του 2010, οι αλλαγές στα όρια ηλικίας επρόκειτο να ολοκληρωθούν το 2017, οπότε και η «έξοδος» θα γίνεται στα 60 με πλήρη ή στα 58 με μειωμένη. Τώρα είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιταχυνθούν οι ανατροπές στα όρια συνταξιοδότησης και στα βαρέα...

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ - ΣΩΣΙΒΙΟ
«Τυχεροί» όσοι αποχωρήσουν μέχρι το τέλος του έτους

Υστατη ευκαιρία να ανοίξουν... ταχύτερα την πόρτα εξόδου έχουν χιλιάδες ασφαλισμένοι που θεμελιώνουν μέσα στη χρονιά συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Μεταξύ άλλων ευνοϊκές ρυθμίσεις συνταξιοδότησης ισχύουν φέτος:

Για τους άντρες και τις γυναίκες που έχουν ανήλικα παιδιά και εργάζονται στο Δημόσιο. Σημειώνεται πως ειδικά για τον δημόσιο τομέα τη διετία 2011-2012 υπάρχει ένα μεταβατικό καθεστώς, που δίνει τη δυνατότητα εξόδου με μειωμένο όριο και στους άντρες με ανήλικα.

Για τις μητέρες ανηλίκων σε όλα τα Ταμεία (πλην ΟΑΕΕ, όπου δεν προβλέπεται ειδικό καθεστώς). Οι ρυθμίσεις για τις γυναίκες με ανήλικα καταργούνται από τη νέα χρονιά.

Για τους εργαζομένους στα βαρέα και ανθυγιεινά.

Για όσους συμπληρώνουν 37 έτη ασφάλισης και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας (ανάλογα με το Ταμείο διαμορφώνεται στο 59ο ή στο 60ό έτος).

Για τις ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 4.500 ένσημα. Οι ευνοϊκές αυτές διατάξεις ισχύουν για τους ασφαλισμένους το διάστημα 1983 έως και 1992, που θεμελιώνουν το συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέσα στη χρονιά.

ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΤΑ 5 ΧΡΟΝΙΑ
Με 20 έτη πλέον η έξοδος στη σύνταξη

Αυξάνονται από τα 15 στα 20 τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης για έξοδο στη σύνταξη.

Οσοι έχουν λιγότερα χρόνια δεν θα δικαιούνται καμία συνταξιοδοτική παροχή, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται η «έξοδος» για χιλιάδες ασφαλισμένους.

Το μέτρο θα επηρεάσει κατά κύριο λόγο τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, που αντιμετωπίζουν και τα περισσότερα προβλήματα στο να συμπληρώσουν τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης (κυρίως οι εποχικά εργαζόμενοι).

Αντιθέτως στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων αποχωρεί με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης.

Η πρόταση για αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης φαίνεται πως έχει κλειδώσει. Ωστόσο μένει να διευκρινιστεί αν τελικά η πόρτα εξόδου θα ανοίγει με 20 (που είναι και το επικρατέστερο σενάριο) ή θα πάμε στην ακόμα πιο σκληρή εκδοχή της συνταξιοδότησης με 21 έτη ασφάλισης.

Το μέτρο αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2013, ενώ δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί αν θα υλοποιηθεί σε δόσεις. Το πιο ήπιο σενάριο προβλέπει το 2013 να πάμε στα 17 έτη ασφάλισης, το 2014 στα 19 και από το 2015 η «έξοδος» να γίνεται με 20ετία. Στην αντίθετη περίπτωση η αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης θα ολοκληρωθεί εντός της επόμενης χρονιάς.

Οι νέες ρυθμίσεις θα ισχύσουν για το σύνολο των ασφαλισμένων, ανεξαρτήτως του πότε μπήκαν στην αγορά εργασίας.

Και σε αυτή την περίπτωση η αύξηση των ορίων ηλικίας στην κύρια ασφάλιση αναμένεται να «συμπαρασύρει» και τα επικουρικά ταμεία.

Πάντως ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση εκτιμούν πως το μέτρο δεν πρόκειται να πιάσει όσους έχουν προλάβει να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα και οι οποίοι μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανοίξουν την πόρτα εξόδου.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ